Ngày 20/3/2025 đánh dấu cột mốc 45 năm hình thành và phát triển của Viện Khoa học - Công nghệ mật mã (KHCNMM). Trong suốt chặng đường này, Viện KHCNMM đã có những đóng góp quan trọng trong nghiên cứu, phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ vào thực tiễn, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng các tiêu chuẩn khoa học mật mã dùng để bảo vệ thông tin bí mật nhà nước. Bài viết này sẽ điểm lại lịch sử phát triển, những thành tựu nổi bật trong thời gian gần đây của Viện KHCNMM, cũng như phân tích một số tác động của công nghệ lượng tử đối với an ninh quốc gia, đề xuất giải pháp và định hướng phù hợp với đặc điểm tình hình của Việt Nam.

Một sơ đồhệ thống bảo mật cấp cao, mà có thể một ngày nào đó tích hợp mật mã lượng tử sử dụng Phân phối khóa lượng tử vào các thiết bị di động đã được phát triển và chứng minh bởi các nhà nghiên cứu từ Trung tâm Quang tử học (CQP) tại Đại học Bristol phối hợp với Tập đoàn điện thoại di động Nokia.

Năm 1994, Shor đã công bố thuật toán phân tích số và tính logarit rời rạc trong thời gian đa thức trên máy tính lượng tử. Điều đó có thể suy ra rằng các hệ mật RSA, ElGamal,... có thể sẽ bị phá. Chính vì vậy mà vấn đề Mật mã sau khi có máy tính lượng tử (post- quantum cryptography, PQCrypt) ra đời.

Các nhà khoa học Châu Âu vừa phá kỷ lục về khoảng cách gửi thông tin lượng tử, mở đường cho một hệ thống dựa vào những định luật vật lý để thực hiện truyền thông không bị nghe trộm. Nếu như tăng được khoảng cách truyền tín hiệu thêm chút nữa họ sẽ có thể sử dụng vệ tinh để truyền dữ liệu an toàn đi khắp nơi trên thế giới...